Adres:
Strona:
Facebook:
E-mail:
Telefon:
Pierwszy kościół w tej miejscowości powstał około 1540 roku z fundacji Jerzego Golca, była to świątynia protestancka, ponieważ ród Golców był głównym protektorem protestantyzmu w tym regionie. Obecny kościół ma dość ciekawą metrykę – wprawdzie jego budowę, jako zboru luterańskiego ufundowanego przez Joachima Rüdigera von der Goltz, rozpoczęto w 1664 r. ale istniał dokument stwierdzający, iż kościół ten powstał jeszcze w XVI wieku mimo, iż jednocześnie był i akt erekcyjny kościoła pochodzący z 1594 roku. Te zawiłości wynikały z burzliwej historii kontrreformacji na tych ziemiach – w 1692 roku usiłowano tu zgodnie z ustawą sejmową z 1632 roku wyburzyć wszystkie świątynie innowiercze, zbudowane po uchwaleniu tej ustawy. Henryk Golc, chcąc ratować kościół przed zniszczeniem udowadniał, iż budynek jest starszy, niż w rzeczywistości, korzystając z dokumentów dotyczących kościoła wcześniejszego i nieco je „poprawiając”. O istnieniu poprzedniej, starszej budowli świadczy widoczny jeszcze częściowo napis na epitafium w posadzce, gdzie można znaleźć fragment daty „165…” i słowa „tu spoczywa…”. Starszy, nieistniejący już kościół, na fundamentach którego postawiono kolejny, był bowiem wykorzystywany przez Golców jako rodowe mauzoleum.
Kościół pw. św. Antoniego we wsi Golce jest jednym z najstarszych zachowanych zabytków architektury na terenie gminy Wałcz. Prawdopodobnie został zbudowany przez Daniela Hoiera i jego pomocnika Biermmersa, ponieważ wiele cech, zwłaszcza elementów snycerskich jest niemal identycznych, jak w przypadku kościoła w Górnicy, w którym wymienieni rzemieślnicy są uwiecznieni w inskrypcji na jednej z dobrze zachowanych belek w tamtejszym kościele. Z kolei fakt, iż fundatorem kościoła był Joachim von Goltz, jest udokumentowany inskrypcją na dzwonie kościelnym.
Kościół został zbudowany na rzucie prostokąta, z dostawiona od zachodu wieżą, również na planie prostokąta. Użyto prostych metod zarówno murarskich, jak i ciesielskich: drewnianą konstrukcję szkieletową wypełniono murem ceglanym, niektóre elementy wskazują na korzystanie z form barokowych (motywy zębnika). Wypełnienia konstrukcji ryglowej zostały otynkowane na biało, w ścianie zachodniej zachowana jest oryginalna podwalina. Wieża postawiona została dopiero pięć lat po wybudowaniu kościoła – w 1669 r., jej dolna część jest szachulcowa – podobnie, jak główna część budynku, górna zaś – drewniana słupowa, przykryta hełmem blaszanym. W szalowaniu górnej części wieży widoczne otwory żaluzjowe. Zachowała się oryginalna snycerka: zębnik, ćwierć wałek, będące skromną dekoracją elewacji. Część okien pochodzi z połowy XVIII wieku, poprzednie okna, jak wynika z układu belek były znacznie większe i miały kształt stojących prostokątów. Drzwi zewnętrzne w ścianie południowej deskowe, z dekoracją rombową, nabijane ręcznie kutymi gwoździami. W podziemiach prawdopodobnie dwie krypty, jedna ze względu na brak możliwości technicznych nie jest zbadana, w drugiej, ceglanej krypcie grobowej pochodzącej z poprzedniego, starszego kościoła i kaplicy pochowani zostali członkowie rodu von Goltz.
We wnętrzu zachowane barokowe wyposażenie: barokowy ołtarz główny z drugiej połowy XVII wieku z ornamentalną dekoracją snycerską, ambona zdobna płycinami, balustrada empory organowej. Warto zwrócić uwagę na kamienną płytę w posadzce z pamiątkowa inskrypcją. Na wieży znajduje się spiżowy dzwon z 1670 roku sygnowany przez Franciszka Dubois.